Zevendaagse leergang ABCD Community Building 

Het LSA – het netwerk van 2500 bewonersintiatieven in Nederland-  heeft het initiatief  genomen voor een stevige leergang ABCD Community Building. Dit werd gesteund door het Ministerie van Binnenlandse Zaken, omdat die zich voorbereid op een intensiever wijkenbeleid in het land. En community building is één van de bouwstoffen voor dat wijkenbeleid. Een programma met deels de principes van ABCD, deels werktechnieken die gewoon zijn binnen community buiding,  deels op maat van de deelnemers want elke community is anders. En vooral veel linkjes met het dagelijkse werk van de 14 buurtmakers en buurtwerkers die de zevendaagse training hebben gevolgd. De training is opgezet en uitgevoerd door een team van Birgit Oelkers (Plan en Aanpak), Joop Hofman (Rode Wouw) samen met Rosy Teuwen van de Buurtmakers Academie.

Bospolder-Tussendijken is een typisch Rotterdamse wijk. Veel stedelijkheid, 14000 bewoners op vierkante kilometer. BoTu noemen de bewoners de wijk. En in BoTu swingt het. Vele honderden bewoners zijn in de weer met hun wijk, straat of buren. Het is een beetje een ecosysteem van bewonersenergie. Een netwerk van activiteiten, verhalen, actie. In 2019 is er gekozen voor een toekomststrategie voor de wijk. Bewoners, gemeente en woningcorporaties kozen voor community building als dé ontwikkelstrategie. Met een looptijd van minimaal 10 jaar. En dat past goed bij deze wijk want het krioelde er van de bewonersinzet, hoewel dat minder vaak  te zien was in commissies en wijkraden. Het Financieel Dagblad kopte met ‘Rotterdammers gaan zelf hun wijken verbeteren’
Joop Hofman en Birgit Oelkers (Plan en Aanpak) doen allerlei waardevolle hand en spandiensten in de wijk. Trainingen, praktijklabs voor actieve bewoners, innovatie via BoTu Bruist en kursussen community building die bewoners aan elkaar geven. Nieuwe community leaders die leaden zien als andere buurtbewoners de mogelijkheid geven om ook te kunnen leaden.
Zou het toeval zijn dat in alle wijken in Rooterdam de sociale scores gemiddeld met 5 punten dalen en in BoTu met 17 punten is gestegen?

Community building = ABCD. Tenminste in het beeld van Rode Wouw. Asset Based Community Development is al jarenlang de wereldwijd meest breed verspreide vorm van community building en ook de community building die het meest onderzocht is.  In 2003 leidde dat al in Nederland tot een ABCDboek. Nml. ‘Wijkontwikkeling op eigen kracht’, een dik boek, vooral als vertaling van het Amerikaanse basisboek ‘Building communities from the inside out’ . 
Inmiddels slaat community building als strategie voor wijkontwikkeling aan in Nederland. Vandaar ook het tweede echte Nederlandse ABCDboek met de alleszeggende titel ‘Altijd Nieuw Gedoe’. Een productie van het redactieteam Eelco Visser, Birgit Oelkers, Joop Hofman, Thijs van Mierlo en Kristel Jeuring. Verhalen, modern en kleurrijk vorm gegeven. De recensie op Buurtwijs zegt: “Inhoudelijk rijk, boordevol praktijkverhalen en met bijdragen uit binnen- en buitenland. Het is ook een boek op het scherpst van de snede. Met inhoudelijke stukken die meerdere keren zijn omgekeerd en afgestoft. Er zijn discussies gevoerd op het niveau van woorden. Om maar recht te doen aan de magie van een ABCD-proces. En zo raak mogelijk te kunnen delen wat we hebben geleerd. Het boek kraakt ook regelmatig een kritische noot. Want er is decennialang bewust roofbouw gepleegd op buurten.”
Inmiddels gaat Altijd Nieuw Gedoe als warme broodjes over de toonbank in diverse buurt. Het is al aan de derde druk toe. In deze derde druk is er een uitbreiding met een hoofdstuk over ABCD en wat na de eerste ‘honeymoonjaren’. Overal te bestellen bij de lokale boekwinkel.

Altijd Nieuw Gedoe is ook de basis van de vele ABCDtrainingen. 
Alleen al in 2022 en 2023 driedaagse starttrainingen bij … (let op: lang rijtje) …, de bewoners/flatmakers in Diemen, welzijnswerk van Perspectief  en de gemeente Zutphen, als start voor het ABCDproces in Overstegen in Doetinchem, voor het welzijnswerk van Rijnstad in Arnhem,  in Sittard/Geleen bij de MIK/PIWgroep, bij sociaal werk De Schans in Marum,  de buurtcoöperatie Samen Zuid samen met Stimenz in Apeldoorn, bij Incluzio en gemeente Venlo, de bewoners en professionals in Bospolder-Tussendijken (BoTu)in Rotterdam, in Groningen bij sociaal werkorganisatie WIJ Groningen, sociaal professionals van Incluzio en medewerkers gemeente Rheden, het welzijnsteam van Rivierstroom in Lienden, medewerkers van Raster Welzijn en gemeente Deventer, bij De Schoor in Almere, in Enschede bij Alifa en medewerkers van de gemeente.

Een eenmalige, snelle startkennismaking met ABCD is zeer geslaagd in Deventer door het houden van ‘Pressure Cooker ABCD’, een snelle  maar boordevolle introductie van ABCD. Later ook nog in het theater van de bieb van Deventer en op het Amarayllisfestival in Leeuwarden.

ABCDwerkplaatsen als een soort van praktijkcoaching als start van een ABCDaanpak in buurten, als het begin van samen op zijn ‘community buildends’ aan de slag in Lemmer en Giethoorn. En vergelijkbaar in Deventer.
Maar ook online praktijkcoaching, jaarlijks een tweetal leergangen samen met Philadelphia Zorg. Deze instelling heeft gekozen voor community building als leidende strategie in hun organisatie. Met 500 lokaties in het land en 50000 medewerkers is het een  grote zorgspeler in Nederland.

In 2023 is ook het prestigieuze traject ‘Van Buurten naar Communities’ gestart. Een project van LSAbewoners (met steun van  het Oranjefonds en VSBfonds). Op 16 plekken in het land wordt er twee jaar lang  in buurten en dorpen gewerkt vanuit de principes van ABCD. De training van de 16 community builders is in handen van Birgit Oelkers (Plan en Aanpak) en Joop Hofman (Rode Wouw). Een combi van introductietraining, werktraining, ABCDintervisie.

De meest internationale ABCDtraining is de internationale driedaagse Masterclass met Cormac Russell. Vanaf 2013 geven Cormac Russell (president ABCD Europe) en Joop Hofman samen Masterclasses ABCD in Nederland. Vaak maar één Masterclass per jaar, die dan ook snel vol zit. Het is de training met de langste wachtrij. Hoewel training? Het is een “confetti van transitieinzichten in communities” aldus een deelnemer.

EMBGG is de vlag waaronder 6 samenlevingsopbouwers aan de weg timmeren. Een netwerk van Daniel Pit, Jaap Ikink, Kees Fortuin, Annyttsje Pruim, Joop Hofman en Paul. Met maar één missie: samenlevingsopbouw in de pure vorm verder brengen. Eén van de mooiste avonturen van EMBGG is de Zomerschool Samenlevingsopbouw. In 2021 voor de eerste keer. Maar het wordt een traditie. Met zijn allen op een eiland en dan een week lang alleen maar bezig met samenlevingsopbouw. Met praktijkzaken en je eigen praktijkopdracht, met actuele samenlevingsonderwerpen, met prominente en internationale inleiders, met oplossingen en ideeen die aan het eind van de zomerschool nog één keer geroosterd worden door bewoners, bestuurders, collega’s. In 2021 was de Zomerschool op een eigen eilandje bij Wanneperveen. Zon, zwemmen, zweten en samenlevingsopbouw. Meer weten? 
Zomerschool 2021

En die van 2022 is van 5 tm 8 september 022

'“The only change that is truly sustainable is community driven change”

ABCD is dé werkwijze die wereldwijd wordt gezien als voorbeeld voor community building: community led, relationship driven, asset based. Dat zijn de drie grondslagen van de aanpak. Al enige jaren doen we trainingen ABCD, varierend van kennismakingsdagen tot meerdaagses. 23,  24 maart en 8 mei 2020 hebben we een driedaagse ABCD. Een training,

Meerdaagse ABCDtrainingen zijn veelal direct vol. En ook voor deze eendaagse geldt vol=vol.   Update: 2 dagen na de aankondiging is er nog 1 plek vrij.

Cormac Russel (president van ABCD Europe) is de hoofdtrainer en zal samen met Joop Hofman het programma verzorgen. Cormac staat wereldwijd bekend als inspirator, trainer en adviseur. Zie bijvoorbeeld zijn TedTalk https://www.youtube.com/watch?v=a5xR4QB1ADw  Hij is door de grondleggers van ABCD (John McKnight en Jody Kretzner) aangewezen als de 'erfgenaam': "To protect the legacy, to develop it"

De bijeenkomst is in Deventer. Kost €700. En dan heb je er drie keer een lunch, koffie, thee, etc. bij.

Philadelphia is een organisatie die door heel Nederland mensen ondersteunt met een beperking en zo iedereen helpt om het beste uit zichzelf te halen. De mensen die er wonen krijgen  intensieve zorg of ambulante begeleiding.  Philadelphia werk met ongeveer 8.600 mensen met een beperking. Verspreid over zo’n ruim 500 kleinschalige locaties door het hele land. Het bestuur heeft er voor gekozen om meer in te zetten op community building. Op ABCD. In Amsterdam zetten vijf Philadelphia-locaties sinds de zomer van 2019 verdere stappen met community-building. Met veel ondersteuning van de specialist op gebied van community care en community building, Irma Vroegop.

Daarmee is het de eerste zorgorganisatie in Nederland die zich verder op dit terrein begeeft. Philadelphia neemt dan ook steeds meer en vaker community builders in dienst. Omdat ze ‘hun’ mensen niet meer zien als clienten, maar buurtbewoners.  Rode Wouw verzorgt voor de  groepen community builders online praktijklabs ABCD – Community Building. Maandelijkse trainings/vraag/boost momenten.

Het LSA – het netwerk van 2500 bewonersintiatieven in Nederland-  heeft het initiatief  genomen voor een stevige leergang ABCD Community Building. Dit werd gesteund door het Ministerie van Binnenlandse Zaken, omdat die zich voorbereid op een intensiever wijkenbeleid in het land. En community building is één van de bouwstoffen voor dat wijkenbeleid. Een programma met deels de principes van ABCD, deels werktechnieken die gewoon zijn binnen community buiding,  deels op maat van de deelnemers want elke community is anders. En vooral veel linkjes met het dagelijkse werk van de 14 buurtmakers en buurtwerkers die de zevendaagse training hebben gevolgd. De training is opgezet en uitgevoerd door een team van Birgit Oelkers (Plan en Aanpak), Joop Hofman (Rode Wouw) samen met Rosy Teuwen van de Buurtmakers Academie.

In het zomer van 2019 kreeg Rode Wouw de vraag voor het opzetten van een leerroute om met sociale professionals de omslag te maken van  een directe focus op zorg en hulpverlening, waarbij de professionals de ‘behandelaars’ zijn, naar meer community based werken, waarbij de omgeving en  gemeenschappen van bewoners een bepalende rol spelen in het sociale welzijn van mensen. De één noemt  het van individuele casus naar collectieve aanpak, de ander zegt van hulpverlening naar samenlevingsopbouw, weer iemand anders van curatief naar preventief. Allemaal net even andere woorden en benaderingen van iets wat op  hetzelfde lijkt.

Wat ook nog bij de vraag gezegd werd is dat het om 550 sociale professionals gaat. In Groningen.Dus dat doen we en doen we nog steeds. Met basistrainingen, een train de trainerprogramma en in coronatijden met tussentijdtrainingen.

Samen met Daniel Pit, Jaap Ikink, Kees Fortuin, Annyttsje Pruim en Paul Vlaar hebben we hiervoor EMBGG opgericht. Een netwerk  dat zich richt op nieuwe vormen van ‘good old’ samenlevingsopbouw. Meer weten van EMBGG?  Over die naam vertellen we niks. Maar ga naar www.embgg.nl

"Ik kwam afwachtend, maar na 1 dag ben ik razendenthousiast"- Wiecher uit Almere

Rode Wouw heeft samen met het LSA (Landelijk Samenwerkingsverband van Actieve Bewoners) vier starttrainingen ABCD, Community Building gedaan. In Almere, Lelystad, EIndhoven en Maastricht.

Want ABCD is in de eerste plaats een zaak van bewoners van wijken  of dorpen. Terwijl de meeste trainingen voor professionals zijn. Vanaf nu niet meer. Er is een tweedaagse, overal in Nederland.

Buurtkracht in Rijssen en Holten is de samenwerking van de gemeente, woningcorporatie, welzijnsinstelling en zorgorganisaties. Met hulp van Buurtkracht kunnen bewoners uit de dorpen van Rijssen en Holten werken aan de zaken die zij belangrijk vinden. En juist in deze regio waar Noaberschap in de genen van bijna iedereen zit, snappen de professionele partijen dat je moet blijven investeren in gemeenschapskracht. Omdat de vitaliteit van een gemeenschap een belangrijke voorwaarde is voor een goed leven. 
Rode Wouw heeft met Buurtkracht een methodisch kader gemaakt (wat doen we waarom en waarom zo) en traint Buurtkrachtteams in de wijken en dorpen in dit deel van Twente.

Wat is ons verhaal?  Lijkt op een soort missie of visievraag. Maar zulke vragen komen niet door de firewall van Rode Wouw. Wel als het gaat om ‘Wat is ons verhaal’. De vraag van het opbouwwerk in de Westelijke Mijnstreek in Limburg. Want er is een verhaal, we hebben nu delen, soms  grote  stukken, soms wat gaten. Maar vooral we hebben ambitie. Samen met de opbouwwerkers van MIK & PIW Groep hebben we het verhaal van het opbouwwerk gemaakt.

Vijf sessies, veel tussendoorgesprekken en lokaal huiswerk verder is dat verhaal er nu. Met de basis van het opbouwwerk, de skills van een opbouwwerker in Sittard, Stein of Geleen, de veranderdrijfveren van het opbouwwerk.

“Wat een lol, wat inspirerend, wat hard werken, Ik ging hier elke keer met veel plezier naar toe”, zegt een opbouwwerker als reactie, “want dit is niet alleen ons verhaal. Ook mijn verhaal.”

'Gewoon Bijzonder is ooit wel begonnen in 2016, maar stopt natuurlijk nooit meer. Bewoners van De Drecht, Ludgerus, De Koornhorst en de Laan van Berlijn zijn nog steeds actief. Maarten Boers  van Zeebenen maakt er mooie filmpjes van. Een inkijk in Gewoon Bijzonder door de ogen van 7 bewoners.

Gewoon zo https://vimeo.com/album/5766458 

Een Masterclass met drie lange dagen alles, maar dan ook alles over de ABCD-methode. De methode voor wijkontwikkeling die aantoonbaar wijken sterker maakt. Onder leiding van John McKnight heeft de Universiteit van Chicago in 1993 onderzoek naar gedaan (en doet dat nog steeds) , daaruit bleek dat wijken en gemeenschappen die in staat zijn zichzelf permanent te kunnen versterken en ontwikkelen, functioneren volgens een aantal principes. Die principes worden ABCD genoemd: Asset Based Community Development.

 De Masterclass wordt gegeven door drie internationale trainers. Jim Diers is een autoriteit op het gebied van neighborpower  in de Verenigde Staten en ook bekend als adviseur van de Britse regering voor de “Big Society”.  Jim is al 37 jaar actief op het gebied van de  participatieve democratie. Hij was het hoofd Neighbourhood Department in Seattle. En nu professor  en hoogleraar aan de University of Washington.

Cormac Russel is de  directeur van  Nurture Development en president van ABCD  Europe. En lid van de Asset Based Community Development (ABCD) Institute in Chicago.  Net als Jim traint over de hele wereld wijken, organisaties en overheden in de ABCD-aanpak en andere empowermentstrategieën. 

Joop Hofman (Rode Wouw) is de derde trainer.  Hij is faculty member van ABCD Europe. Joop begeleidt vele gemeenten bij het invoeren van vormen van burgerregie en zelfsturing. Minister Plasterk zei ooit over hem: “Joop ís Burgerkracht”.

De combinatie van deze trainers is bijzonder. Ze komen elkaar overal op de wereld tegen. Alleen in Nederland werken ze samen in één Masterclass. Tot nu toe waren dat driedaagses in Olst, Schiedam, Nieuwegein, Goeree-Overflakkee, Hoogeveen en Apeldoorn.  En elke keer weer wordt de Masterclass gezien als een “livechanging experience” zoals een deelnemer het uitdrukte. Het laat je zien hoe het echt anders kan, dat het werkt en ook de confrontatie met de dagelijkse gewoontes waar je je als professional  in laat meeslepen.

Naast de Masterclass verzorgen Cormac Russel en Joop Hofman ook tweedaagse werktrainingen ABCD. In 2017 o.a. in Maastricht en  Sittard-Geleen

'We hebben gemiddeld nog zo'n 20 kerstmissen te gaan, laten we daar iets van maken!'

Het zijn de woorden van  Hans Leerentveld, bewoner van wooncomplex van ouderen de Koornhorst. Maar hoe doe je dat? Er iets van maken met z'n allen op een manier dat iedereen tot zijn recht komt en er meer gemeenschapskracht ontstaat? 

Een jaar lang maakten we onder het motto 'Gewoon Bijzonder' samen met bewoners van vier wooncomplexen van ouderen werk van community building a la ABCD (Asset Based Community Development). Wij, dat zijn Mara Verduin, Joop Hofman, Irma Vroegop en Birgit Oelkers. Vanuit de stichting 'Moved by ABCD', gesteund door twee landelijke ouderenfondsen RCOAK en Sluyterman van Loo en plaatselijke partners: woningcorporaties en zorgorganisaties in Deventer, Amsterdam Zuidoost en Haarlem.

Halverwege het jaar hebben we een Pas op de Plaats geschreven over wat er in het eerste halve jaar zoal gebeurd is en welke rode draden na een half jaar zichtbaar werden.

Gewoon Bijzonder is eind 2016 als landelijk initiatief afgelopen, maar gaat als manier van werken in de vier wooncomplexen gewoon door. Het afsluitende Gewoon Bijzonder-festival in de Koornhorst is geweest) en ons 'Tot slot nog even dit-boekje' is klaar. 

Bovensmilde is zo’n dorp met een heel eigen  geschiedenis. Wie op Wikipedia  ziet onmiddellijk het woord ‘gijzeling’.  Een woord met een enorme lading die jarenlang bepalend is geweest voor de omgang met elkaar in Bovensmilde.  De gijzeling in 1977 van kinderen en leerkrachten van de lagere  school  in het dorp door Molukse dorpsbewoners heeft ernstige wonden geslagen. 
Stukje tekst

In 2014 is er hard gewerkt aan een proces van samenwerking en samenbinding. Rode Wouw (Joop Hofman) heeft als procesbegeleider dit bijgestaan.  Het startte met de vraag om een effectiever gebruik van de gemeenschapsgebouwen in het dorp (bezoek, activiteiten, beheer, energie, kosten) en het eindigde met een plan van alle 11 verenigingen om te komen tot één organisatie.  Zodat de ruimten niet meer  beheerd worden door één vereniging zoals de voetbalclub BSVV of Molo Oekoe (de molukse wijkorganisatie)  of een lege bibliotheek of een dorpshuisstichting.  De elf  verenigingen hebben alle bestaande activiteiten op een rij gezet en noteerden 18 verschillende functies. Variërend van religie tot kinderopvang.  Dat hebben ze opnieuw ‘verkaveld’.  Alle gebouwen zijn voor alle Bovensmildegers: sport en jeugd rond het sportveld en De Spil,  jeugd en opvang bij De Kiem en een brede dorpshuisfunctie (educatie, recreatie, cultuur, voorstellingen, etc.)  in het gebouw van Molo Oekoe. Wat begon als een soort efficiencymaatregel voor dorpshuizen is nu een gemeenschapsvorming 2.0 geworden. Niet voor niks hebben de verenigingen hun plan ‘Heel Bovensmilde’ genoemd.

Daarnaast is er Bovensmilde DOET opgericht, een club  van aanpakkers die van allerlei reuring en activiteiten willen opzetten in het dorp.

Het plan is er, de mensen zijn er, wie of wat kan Bovensmilde tegenhouden?